بزرگنمايي:
پیام مازند- شهرستان 80 هزار نفری رامسر یکی از پر بازدیدترین شهرهای مازندران در
سال جاری بود و در فصل تعطیلات از حدود 15 میلیون مسافر و گردشگر میزبانی
کرد، منطقه ای از شمال کشور که به دلیل برخورداری از ویژگی های طبیعی خیره
کننده ، صنایع دستی،گردشگری سلامت و میراث تاریخی مجموعه ای کامل از اهداف
سفر را برای مسافران و گردشگران فراهم می کند.
توسعه صنعت گردشگری امروز به یکی از منابع ثابت درآمدی کشورها مبدل شده و
کشورهایی که حتی جذابیت های طبیعی ندارند، می کوشند با ایجاد زمینه های
مناسب، سهمی از بازار پرسود گردشگری داشته باشند ، اما در این میان
کارشناسان معتقدند ساز و کارهای فعلی برای کسب درآمد پایدار از گردشگری به
ویژه در شهرهای ساحلی مازندران بیش از انکه به سوی ارتقا، درامدزایی و
توسعه پایدار پیش رود ، در چرخه ای تعریف نشده و بی نظم گرفتار شده است.
مطالعات کارشناسان در این زمینه حاکی از ان است که عمده درآمدهای بخش
گردشگری این شهرستان معطوف به کسب و کارهای نوار ساحلی و بخش خرید و فروش
املاک و مستغلات است که بازدهی درامد ان تنها به بخش خاصی تعلق می گیرد، و
منافع ان ضمن انکه در برگیرنده عموم جامعه محلی نیست تاکنون موتور محرکه
رشد و پویایی منطقه را به نحو مطلوب فراهم نکرده است .
بررسی ها گویای ان است که آن بخش از جامعه محلی که سهمی از درآمدهای
حضور مسافران و گردشگران ندارند ، تنها ترافیک پر حجم، تولید روزانه بیش
از 120 تن زباله ، خرید و فروش افسار گسیخته زمین های کشاورزی و ساختمان
سازی های ناهمگون را به ویژه در مناطق روستایی بالادست نظاره می کنند و در
این میان تامین زیر ساخت های زندگی توسط خانه دومی ها و افراد غیر بومی به
شهرستان تحمیل می کنند.
یک شهروند رامسری درباره وضعیت حضور مسافر و گردشگر در ایام تعطیلات و
پیک مسافر گفت: تصور ذهنی ما از تعطیلات و ورود مسافران
تنها حضور انبوه مسافر و تحمل ترافیک کلافه کننده و چهره شلوغ شهر است.
حسین فلکی خاطر نشان کرد: انتظار می رفت در طول سالهای گذشته تا امروز
با مدیریت بهینه و این میزان برخورداری از مواهب طبیعی و تاریخی درآمد و
گردش مالی گردشگری موجبات توسعه و ارتقای همه جانبه شهر و اشتغالزایی را
فراهم سازد، اما اکنون بیش از هرچیزی ما شاهد ان هستیم که درآمدها یا به
سوی خرید و فروش املاک رفته است و بومیان این منطقه را به سرایداران صاحبان
ثروت غیربومی تبدیل کرده است.
پراکندگی فعالیت های گردشگری
یک فعال حوزه گردشگری با بیان اینکه توسعه فعالیت
های گردشگری و ایجاد فرصت های اقتصادی این بخش باید به طور فراگیر ، چند
جانبه و متوازن باشد، افزود: به عنوان مثال ایجاد امکانات گردشگری نظیر
تله کابین رامسر و مجتمع های تجاری بزرگ با وجود استقبال استقبال و ازدحام
مسافران در اینجا به معنای توسعه ، درآمدزایی و ارتقای فعالیت گردشگری این
شهر به شمار نمی رود ، بلکه باید کسب و کارهای گردشگری به طور گسترده در
تمام بافت ها اعم از روستا و شهر و جنگل و دریا وجود داشته باشد و همه از
ان منتفع شوند.
سعید مختاریان زواره در ادامه در تشریح چالش ها و موانع افزایش درآمدهای
گردشگری می گوید: در شهرهای گردشگر پذیر ساحلی مازندران به ویژه رامسر ،
سرمایه گذاری های بزرگ در بخش صنعت و یا گردشگری با حمایت جامعه محلی ،
دولت و تسهیلات بانکی از سوی سرمایه گذاران انجام می شود و به طور مستقیم
برای چندین نفر اشتغالزایی صورت می گیرد.
وی ادامه داد: اما در عین حال بررسی ها نشان داده مالکان این کسب و
کارها در رویکردی متناقض با منفعت جامعه محلی با درآمدهای حاصل از این بخش
در خارج از کشور یا پایتخت به فعالیت اقتصادی می پردازند ، درحالی که باید
در راستای توسعه و ایجاد کسب کارهای خرد در همان جامعه محلی فعالیت کنند.
مختاریان زواره می گوید یکی دیگر از دلایلی که به تناسب افزایش آمار
ورود گردشگر و مسافر ، اشتغالزایی و درآمدزایی برای جامعه محلی رخ نمی دهد،
جانمایی نادرست ، عدم پراکندگی و توزیع نامتوازن امکانات، فرصت ها و
بسترهای گردشگری در کل منطقه است.
وی با بیان اینکه پهنه دریا و جنگل به طور طبیعی جذابیت های خود را
دارد، افزود: نیاز است در تدوین رویکردهای مدیریتی توسعه پایدار گردشگری ،
نقاط ناشناخته در روستاها ، کمپ های جنگلی ، آثار تاریخی ، فرهنگ معنوی
منطقه و گردشگری مزرعه در قالب جوامع کوچک به گردشگران معرفی شود .
وی با اشاره به اینکه نباید گردشگری و امکانات تنها در یک نقطه
مانده تله کابین یا دریا متمرکز شود، افزود: به دنبال تحقق چنین رویکردی
اقامت شب به عنوان یکی از فاکتورهای افزایش درآمد در کل منطقه گسترش می
یابد و عموم جامعه محلی از ان بهره مند خواهند شد.
مدیریت زنجیره ارزش در مقاصد گردشگری
یک کارشناس اقتصادی نیز در تشریح وضعیت
گردشگری و درامدزایی این صنعت در رامسر گفت: یکی از دلایل اینکه درامدزایی و
اشتغال در حوزه گردشگری رامسر به نحو مطلوبی در جامعه محلی توزیع نشده ،
چرخه بی نظم و تعریف نشده ورود مسافر و اقامت آنان در این منطقه است.
وی توضیح داد: اگر بخواهبم سود و زیان حضور مسافر را بررسی کنیم ، کفه
زیانبار حضور غیر بومی ها و مسافران به دلیل ساخت و سازها، تولید زباله،
زمین فروشی ، از بین رفتن کشاورزی به مراتب از کفه درامد زایی ان سنگین تر
شده و از سوی دیگر بخش زیادی از جامعه محلی متضرر و ناخشنود هستند.
ابوذر مرادی افزود: یکی از دلایل توفیق گردشگری در کشورهای همجوار این
است که مسافر در چرخه ای از پیش تعریف شده قرار می گیرد، که به موجب ان
فعالیت ها و هزینه کرد گردشگر یا مسافر در جریان مجموعه ای از فرایند های
منسجم و هماهنگ شده بین هتل ها، مراکز گردشگری ، تفریحی تعریف و عملیاتی می
شود ، این درحالیست که در این منطقه ما شاهد چنین هماهنگی های از پیش
تعریف شده ای نیستیم.
وی ادامه داد: هم اکنون 60 درصد درامد سرانه در این منطقه به طور مستقیم
و غیر مستقیم تحت تاثیر جریان مسافر است ، 20 درصد کشاورزی و ما بقی را
نیز مشاغل دولتی در بر می گیرد که از میزان 60 درصد، 35 درصد کسب و کارهای
نوار ساحلی، رستوران ها و برندها و 25 درصد باقیمانده نیز شامل بخش املاک و
مستغلات و ویلاسازی های این منطقه است.
به گفته مرادی، بر اساس مطالعات و داده هایی که در سال 95 در جریان یک
تحقیق دانشگاهی به دست آمد، مشخص شد ، در شهرستان رامسر هر مسافر 100 هزار
تومان بازدهی درآمد برای کل جمعیت منطقه دارد ، یعنی به طور متوسط یک
خانواده 4 نفره 400 هزار تومان هزینه می کند و این در حالیست که این 400
هزار تومان شاید بدست 5 نفر برسد ، چون به خوبی در منطقه توزیع نمی شود و
تنها به بخش خاصی از کسب و کارها تعلق می گیرد.
وی دخالت و برنامه ریزی دولت را در کنار بخش خصوصی ، برای اصلاح این
ساختار و تدوین زنجیره ارزش در مقصد گردشگری ضروری خواند و افزود: زنجیره
ارزش در مقاصد گردشگری به معنای در برگیری طیف وسیعی از خدمات اصلی و
حمایتی برای تحویل بی نقص و لذت بخش گردشگری یکپارچه است.
این محقق با بیان اینکه جامعه محلی باید از مزیت ها ، درامدهای بخش
گردشگری و طبیعی منطقه بهره مند شوند ، گفت : در جریان تحقیقاتی که برای
دست یابی به چنین مدلی انجام شده است به این نتیجه رسیدیم که
که تلفیق "گردشگری و کشاورزی" رویکردی است که می تواند منجر به
درآمدزایی برای طیف وسیعی از جامع محلی شود و در این میان به سرمایه طبیعی
نیز خدشه وارد نمی شود.
مرادی تجربه سبک زندگی بومی محلی را به عنوان یکی از فعالیت های گردشگری
مطلوب توصیف کرد و افزود: تجربه سبک زندگی یک کشاورز، دامدار و یا هر
فعالیت بومی و محلی دیگر فرصتی مناسبی برای ارائه به گردشگران است که به
دنبال کسب تجربه های بکر است.
رضایت میراث فرهنگی
رئیس اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری رامسر هم در عین حال
آمار درآمدهای گردشگری شهرستان را رضایت بخش خواند و در ادامه افزود: میزان
تقاضا برای واحد های بوم گردی و هتل ها، ظرفیت تکمیل مراکز اقامتی لوکس و
خانه مسافرها نشان می دهد که اقتصاد این بخش فعال است و چنانچه بازگشت
سرمایه وجود نداشت این سرمایه گذاری ها انجام نمی شد.
نادر سحرخیز افزایش تقاضا برای ساخت
هتل در رامسر را از امتیازات مثبت پویایی اقتصاد گردشگری رامسر بیان کرد.
وی گفت : یکی از امتیارات دیگری که در درآمدزایی و جذب گردشگر به منطقه
نقش دارد گردشگری غذا و برندسازی در این حوزه است که در حال حاضر مقدمات
انجام ان در شهرستان فراهم شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری رامسر فعالیت های بخش
صنایع دستی در این شهرستان را از دیگر فعالیت های اقتصادی بخش گردشگری
خواند و افزود: برای برندسازی صنایع دستی در آینده نزدیک آموزش شیوه تعامل
با گردشگران، بسته بندی و عرضه مناسب انجام می شود که با این
اقدامات زمینه فعالیت و بهره وری اقتصادی این بخش نیز بیش از گذشته فعال می
شود.