پیام مازند - ایسنا/مازندران پیدایش کتابخانه هم راستا با پیدایش زبان، خط و مقوله خواندن و نوشتن شکل گرفته و پیشینه‌ای به بلندای تاریخ دارد اما ظهور کتابخانه‌های عمومی با بر آمدن دولت‌ها و مدرن شدن ملل مختلف در جهان پایه‌ریزی شد که به ویژه از قرن بیستم میلادی رونق و تکامل بیشتری یافته است.

بر این اساس ضرورت تاسیس کتابخانه‌های عمومی بر عهده دولت‌ها است اما در نحوه اداره آن تفاوت‌هایی بین کشورها وجود دارد، این نهاد گاه توسط دولت به شکل مستقیم و گاهی توسط شهرداری‌ها و البته در برخی موارد نیز به صورت هیئت امنایی و خصوصی اداره می‌شوند اما در همه موارد بودجه مخصوصی برای این نهاد در نظر گرفته شده که بخش عمده آن توسط دولت‌ها تامین می‌شود.
کتابخانه‌ها همچنین در کشورهای پیشرفته از سهمیه‌ها و تسهیلاتی برای تهیه و جمع آوری کتب و یا تاسیس کتابخانه جدید برخوردارند، به‌طور کلی نهاد کتابخانه‌های عمومی در دنیا از شاخص‌های حکمرانی خوب تلقی شده که این موضوع از سال 1996 در دستور کار تمامی کشورها قرار گرفته است.
بهبود شاخص‌های حکمرانی در دنیا وابسته به مشارکت شهروندان، کیفیت و کارایی حکومت‌ها، توسعه اجتماعی و انسانی و مدیریت مطلوب اقتصادی هر جامعه است.
یک پژوهشگر باسابقه زبان و ادبیات فارسی معتقد است: کتابخانه‌های عمومی حد واسط کتابخانه‌های دانشگاهی، کتابخانه‌های تخصصی و کتابخانه ملی بوده و تامین کننده منابع مطالعه دیداری و شنیداری جهت بالابردن سواد، دانش و فرهنگ عمومی جامعه و معرفت بخشی به انسان است.
محمدحسن شکوری در گفت‌وگو با ایسنا نقش کتابخانه‌های عمومی در عصر حاضر را چندلایه و گسترده توصیف کرد و گفت: وجود کارکنان جوان در رشته‌های تخصصی کتابداری و مرتبط در کنار کتابداران تجربی کارآزموده، همراه با چند سویه شدن وظایف کتابخانه‌های عمومی اگر با ظرافت و خلاقیت درآمیزد می‌تواند سبب رشد و گسترش فرهنگ و اندیشه عمومی شود.
وی با ابراز گلایه از مقررات دست و پاگیر بالادستی در مدیریت کتابخانه‌های عمومی اظهار کرد: این نهاد به شدت محدود بسیاری از ضوابطی است که مانع از فعالیت خلاقانه مدیران شده و رونق کتابخانه های عمومی را تحت شعاع قرار داده است.
این پژوهشگر زبان و ادب فارسی خواستار همکاری‌های سازنده نهادهای درون شهری با کتابخانه‌ها شد و افزود: محیط زیست، بهداشت، میراث فرهنگی، آموزش و پرورش و بسیاری دیگر از دستگاه‌ها می‌توانند با مشارکت کتابخانه‌ها و بهره‌گیری از این ظرفیت با سالم‌ترین شیوه، سبب افزایش آگاهی شهروندان و ارتقای فرهنگ عمومی جامعه در زمینه‌های تخصصی خود شوند.
شکوری از دایره نامحدود اعضای کتابخانه‌های عمومی به عنوان یکی دیگر از قابلیت‌های مهم این نهاد یاد کرد و گفت: چنین منابع انسانی که متشکل از گروه‌های سنی گوناگون است خود یک ظرفیت نامحدود از توانایی و کارآمدی فرآهم آورده که می‌تواند با ورود در هر عرصه‌ای نهایتا به دانایی و آگاهی ختم شود.
وی با یادآوری اینکه شهرداری‌ها، محیط زیست، بهداشت و سایر دستگاه‌های اجرایی تخصصی هر کدام می‌توانند با بهره‌گیری از ظرفیت کتابخانه‌ها در توسعه پایدار و نیز رشد فرهنگی حوزه تخصصی خود نقش موثرتری ایفا کنند، تصریح کرد: در این بین آموزش و پرورش بهترین گزینه در جهت مشارکت با نهاد کتابخانه های عمومی برای پیشگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی در جامعه است.
این پژوهشگر حوزه زبان و ادب فارسی خواستار ورود خیّرین به این عرصه جهت گسترش، رشد و توسعه و تامین منابع و مأخذ کتابخانه‌های عمومی شد و خاطرنشان کرد: خیرین می‌توانند با اعطای امکانات به کمک این نهاد آمده تا کتابخانه‌ها با داشتن منابع کارآمد در زمینه‌های مختلف، بنیه و قوام علمی جامعه را تحکیم بخشیده و پاسخگوی تمامی نیازهای اقشار جامعه باشند.

راهکارهایی برای رونق کتابخانه های عمومی و فرهنگ کتابخوانی
شکوری در ادامه با مطرح کردن چند پیشنهاد جهت بهبود عملکرد کتابخانه‌های عمومی اظهار کرد: برگزاری دوره‌های اخلاقی زیستن، آموزش روش‌های تحقیق و اندیشه انتقاد، برپایی کارگاه‌های معنویت‌گرایی و بهره‌گیری و دعوت از شخصیت‌های علمی برجسته کشور می‌تواند منجر به رونق این نهاد و ایجاد فضای تعامل مثبت و مناسب در جامعه شود.
وی یادآور شد: دعوت از دانشوران مطرح در عرصه‌های دینی، فلسفی، علمی، ادبی و هنری و برگزاری جلسات حضوری، متنوع و منظم با این اساتید سبب ارتقای دانش و فرهنگ عمومی در جامعه می‌شود.
وی به نقش کتابخانه‌ها در آموزش مقابله با بلایای طبیعی اشاره و تاکید کرد: این نهاد به دلیل تنوع گستره سنی متقاضیان، می‌تواند با همکاری نهادهای ذیربط، آموزش‌های مقابله با بلایای طبیعی را به اعضای کتابخانه‌ها و شهروندان به‌صورت فراگیرتری انتقال دهد.
این پژوهشگر حوزه زبان و ادبیات فارسی در پاسخ به این پرسش که کتابخانه‌های عمومی چگونه می‌توانند به پویایی و نگرش بهتر اعضاء و شهروندان کمک کنند، خاطرنشان کرد: برپایی نمایشگاه‌های خوشنویسی، عکاسی و نمایش فیلم مستند و غیر مستند و نیز جلسات نقد و بررسی کتاب در کتابخانه‌های عمومی سبب ترویج کتابخوانی و شکوفایی و رونق این نهاد و ارتقای سطح آگاهی و درک زیباشناختی عامه مخاطبان می‌شود.
شکوری در پایان خواستار هم‌افزایی و مشارکت همه شهروندان در جهت اشاعه فرهنگ پسندیده اهدای کتاب شد و با بیان اینکه اهدای کتاب سبب گسترش فرهنگ کتابخوانی در جامعه می‌شود، گفت: شهروندان می‌توانند علاوه بر محبوس نکردن کتب در خانه‌های خویش با مراجعه به کتابخانه‌ها و دریافت فهرست منابع مورد نیاز آن‌ها، باخرید و اهدای کتب بخشی از نیاز این نهاد و متقاضیان را تامین کنند.
انتهای پیام