بزرگنمايي:

پیام مازند - براساس استاندارد جهانی باید در هر هزار هکتار یک محیط‌بان فعال باشد اما در ایران در هر 12 هزار هکتار یک محیط‌بان وجود دارد که با این حساب تعداد محیط‌بانان ایران یک دوازدهم استاندارد جهانی است، این در حالیست که محیط‌بانان حفاظت از 11 درصد از عرصه‌های طبیعی کشور را بر عهده دارند.

شاید در گذشته های دور زمانی که شاهد توسعه افسار گسیخته محیط شهری و صنایع در جای جای زمین نبودیم، حتی تصور اینکه روزی از دود خودروها و کارخانه هایی که خود به دست خود ساخته ایم خفه شویم را هم نمی کردیم از این رو جنگل و دشت و صحرا آنچنان که باید به چشممان نمی آمد چون فکر می کردیم که همیشه هستند اما زمانی که مزه زندگی شهری و سوار شدن بر انواع و اقسام خودروها به زیر دندانمان نشست کم کم بود که دیگر احساس کردیم این محیط های طبیعی در خطر هستند و اگر بخواهیم زنده و سالم بمانیم چه از نظر روحی و چه جسمی باید فکری برای حفاظت از آنها بکنیم.
این طور شد که به مرور نهادهایی مانند سازمان حفاظت محیط زیست در ایران و چنین نهادهایی در دنیا شکل گرفت اما کار همین جا تمام نشد چون زیاده خواهی انسان که تمامی ندارد از این رو نهادهای مرتبط مجبور به حفاظت فیزیکی از این عرصه ها شدند که در پی آن قشر محیط بان شکل گرفت و متاسفانه تعداد زیادی از این افراد نیز در راه حفاظت از محیط زیست جان خود را از دست دادند، گویا کار داشت بیخ پیدا می کرد چون سازمان های جهانی به این نتیجه رسیدند که باید یک روز به نام این افراد نامگذاری شود تا فداکاری ها و از خود گذشتگی های آنان به جامعه جهانی یادآوری شود.
بر این اساس سی ویکم جولای (10 مرداد) سال 2007 مصادف با نخستین روز تاسیس اتحادیه جهانی رنجرها (محیط بانان) به عنوان روز جهانی محیط بان (world ranger day) نامگذاری شد تا یادآور از خود گذشتگی های افرادی باشد که جان خود را در راه حفاظت از گنجینه های طبیعی به خطر انداخته و در این راه کشته یا زخمی شده اند.
در ایران محیط بانان حدود نیم قرن است که در عرصه های طبیعی کشور با عنوان مناطق حفاظت شده چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست، برای حفاظت از جان حیات وحش و گونه های زیستی موجود در آن تلاش می کنند و در این مدت 140 محیط بان در راستای حفاظت از محیط زیست جان خود را از دست دادند، این وضعیت در دنیا بهتر نیست به طوری که برخی آمارها نشان می دهد در حدود 12 سال گذشته بیش از هزار محیط بان در جهان جان خود را از دست دادند.
البته شرایط محیط بان شدن در کشورهای مختلف متفاوت است، مثلا در آمریکا فرد باید مدرک دانشگاهی مرتبط با این شغل را داشته باشد و در رشته هایی مانند مدیریت پارک و اوقات فراغت، مطالعات زیست محیطی، علوم محیط زیست، مدیریت محیط زیست، حیات وحش و جنگلداری و مدیریت حیات وحش تحصیل کرده باشد، یا در کانادا محیط بان باید منابع طبیعی را مدیریت و امنیت عمومی را در پارک ها یا مناطق عمومی برقرار کنند، یک دانش آموز دبیرستان کانادایی برای تبدیل شدن به یک محیط بان باید نمره های بالایی در زیست شناسی، تربیت بدنی، جغرافیا و ریاضی داشته باشند.
در استرالیا محیط بانان وظیفه دارند تا فضای پارک های ملی را برای بازدیدکنندگان امن کنند، در شرایط اورژانس کمک کنند و به بازدید کننده های پارک ها حفاظت شده، ارزش های محیط زیست را آموزش دهند، در این کشور بدون داشتن هیچگونه مدرک محیط بانی هم می توان این کار را انجام داد، اما با داشتن مدرک و تجربه به شکل راحت تری می توان در استرالیا یک محیط بان شد در ایران نیز تقریبا همینطور است و محیط بانان ما نیازی به مدرک ندارند البته شاید در کشوری مانند استرالیا به مدرک نیاز نباشد اما آموزش های سفت و سختی دارند که در ایران نیز چند سالی است این آموزش ها آغاز شده است.
همچنین نظام درجه بندی هم برای محیط بانان ایران ابلاغ شده است که در آن محیط بانان بر اساس سابقه، تخصص و مدرک تحصیلی درجه بندی می شوند، نکته مهم دیگر تصویب قانون حمایت از محیط بانان است که بعد از آن آنها ضابظ قضایی شناخته می شوند و مورد حمایت قرار می گیرند.
اما با تمام این اقدامات صورت گرفته باز هم این قشر در کشور نیاز به حمایت بیشتری چه از لحاظ معیشتی و چه ایمنی دارند و برای این منظور در ایران روز ولادت امام رضا ( ع) به عنوان روز ملی محیط بان نامگذاری شده که به طور جداگانه اهمیت تلاش این افراد به مردم کشور شناسانده شود.
سرهنگ جمشید محبت خانی فرمانده یگان حفاظت محیط زیست روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار محیط زیست ایرنا درباره وضعیت محیط بانان ایران و مقایسه آنها با کشورهای دیگر گفت: قطعا در ایران کمبود محیط بان داریم ؛ بر اساس استاندارد جهانی باید در هر هزار هکتار یک محیط بان باشد اما در ایران در هر 12 هزار هکتار یک محیط بان وجود دارد که با این حساب تعداد محیط بانان ایران یک دوازدهم استاندارد جهانی است.
وی افزود: برای جبران این کمبود مجوز استخدام محیط بان را برای 10 سال متوالی و هر سال 300 محیط بان اخذ کردیم که سال گذشته این تعداد محیط بان استخدام شدند اما با توجه به وسعت کشور به نظر می رسد باز هم با استاندارد جهانی فاصله داریم که برای جبران آن به نظر می رسد بهترین راه برای جبران کمبود استفاده از مشارکت های مردمی است .
وی ادامه داد: البته این قشر همواره در صحنه حضور داشتند و از هیچ کمکی فروگذار نکردند به طوری که شاهد جان باختن هفت نفر از این افراد در آتش سوزی های اخیر بودیم که موجب تاسف و تالم بسیار شد، البته همین حضور نشان می دهد که مردم علاقه مند به مشارکت در حفظ محیط زیست هستند و شعار محیط زیست که 80 میلیون محیط بان است را جواب دادند.
محبت خانی تاکید کرد: اما ما نیز در قبال این افراد یکسری وظایف داریم که یکی از آنها آموزش این افراد است که به دنبال آن هستیم، همچنین در این راستا کتابچه ای در زمینه کنترل حریق در طبیعت تدوین و به استان ها ارسال کردیم و از آنها خواستیم تا با همیاران در ارتباط باشند و آنها را آموزش دهند، تلاش ما این است که جان هیچ یک از همیاران به خطر نیفتد.
وی درباه حذف بند حمایت از همیاران در قانون حفاظت از محیط بانان گفت: در قانون حمایت از محیط بانان بندی در راستای حمایت از همیاران طبیعت آورده بودیم که مورد تایید قرار نگرفت و حذف شد اما رییس سازمان حفاظت محیط زیست با جدیت پیگیر موضوع است تا این بند اضافه شود و به صورت قانونی به همیاران کمک کنیم. 
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست افزود: چند روز پیش که معاون اول رییس جمهوری به سازمان حفاظت محیط زیست آمده بود، اقای کلانتری رییس سازمان حفاظت محیط زیست این موضوع را به عنوان مطالبه جدی سازمان مطرح کرد تا با قانون شدن این بند به همیارانی که جان خود را در راستای حفظ محیط زیست از دست می دهند حمایت مالی داشته باشیم و برای اینکه بتوانیم این بند را دوباره احیا کنیم سازمان محیط زیست با جدیت پیگیر موضوع است تا به سرانجام برسد.
وی درباره تجهیزات محیط بانان گفت: برای تجیهزات محیط بانان ما استاندارد خود را داریم که شامل حدود 50 قلم است، که دو سال پیش تمام این تجهیزات را برای محیط بانان تهیه کردیم و در اختیارشان قرار دادیم و حالا یک سری که مصرفی هستند نیاز به تکرار دارند چون عمرشان تمام شد و در نظر داریم که دوباره امسال تکرار می کنیم و در تلاشیم تا پایان سال این تجیهزات در اختیار محیط بانان قرار گیرد که شامل جلیقه ضد گلوله، شوکر، گاز اشک آور، کوله پشتی و سایر اقلام مورد نیاز مصرفی را به محیط بانان تحویل دهیم.