پیام مازند - ایسنا/مازندران یک کارشناس اقتصاد با بررسی و مطالعه پیشینه و رفتار بورس در ایران، رشد شارپی این بازار را وابسته به تحولات سیاسی جامعه دانست.

مسعود تقی‌پور در گفت‌وگو با ایسنا، ضمن بررسی تحولات بورس در ایران به موضوع نوسانات این بازار اشاره و خاطرنشان کرد: عمده ریزش ها و خیزش ها در بازار سرمایه ایران همیشه چندماه قبل و یا بعد انتخابات رخ داده و جالب تر اینکه هر زمان انتظار روی کارآمدن دولت یا مجلسی معتدل تر وجود داشته، شاخص بورس واکنش منفی بیشتری را تجربه کرده است.
تقی پور پنج عامل اصلی را سبب نوسانات بازار بورس عنوان و اظهار کرد: نخستین عامل مسئله انتظارات تورمی است، یعنی جامعه از آینده قیمت کالاهای سرمایه ای مولد و غیرمولد نگران بوده و در حقیقت مردم بدبینی یا نگاه تورمی نسبت به آینده اقتصادی قیمت ها دارند و ارزش پول را کاهنده می بینند.
وی منشاء انتظارات تورمی را در بی ثباتی اقتصادی و بدبینی نسبت به آینده دانست و افزود: دومین عامل اصلی نوسانات بازار بورس، پول یا نقدینگی است؛ به بیان بهتر افزایش حجم نقدینگی نسبت به مبادلات بازار و گذر از نرخ رشد اقتصادی باعث شده تا پول به سمتی حرکت کند، و از آنجا که پول در بطن جامعه وجود دارد بازار مناسب توسط مردم انتخاب می شود.
این کارشناس و مدرس دانشگاه سومین عامل موثر در نوسانات بازار را شوک نامید و تصریح کرد: جنگ، زلزله، بلوا و آشوب، اتفاقات سیاسی، حمله نظامی و هر حادثه بزرگ دیگری می تواند به بازار سرمایه شوک وارد کند اما باید توجه داشت که شوک به تنهایی قادر به ریزش بازارها نبوده و چنانچه با یکی از عوامل فوق پیوند پیدا کند می تواند باعث بروز نوسانات شود.
تقی پور، کرونا را در قالب یک شوک سبب ایجاد روند مثبت در بازار سرمایه دانست و گفت: کرونا سبب خانه نشینی مردم و افزایش بیکاری شد که این عامل در پیوند با انتظارات تورمی موجبات ورود سرمایه های مردم به بازار بورس را فرآهم کرد، در نتیجه به دلیل بازدهی مناسب و روند صعودی ورود به این بازار تدوام یافت.

وی یکی از دلایل تجربه روزهای منفی بازار بورس در چندماهه اخیر را تعدیل بازارهای سرمایه ای غیرمولد نظیر طلا، سکه، دلار و ملک دانست و افزود: با افزایش قیمت در بازارهای سرمایه ای، بخشی از دارایی مردم به سمت این بازارها حرکت کرد که این عامل در اواخر تیر و مرداد سبب تجربه رشد منفی بازار سرمایه شد.
این کارشناس اقتصادی و مدرس دانشگاه، علت نوسانات بازار طلا و ارز را دلالی دانست و تاکید کرد: قیمت شاخص کالای مصرف کننده از سال 85 تا 97 حدود 10 برابر شده درحالیکه شاخص کالای سرمایه ای بیش از 100 برابر رشد کرده است، یعنی قیمت ارزاق 10 برابر شده اما طلا و دلار و زمین صد برابر، بنابراین در نتیجه شکاف بوجود آمده مابین افراد دارای ثروت و سرمایه و افراد مصرف کننده با دستمزد محدود، خیل کثیر مردم به سمت دلالی حرکت کردند. 
تقی پور انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و تاثیر آن بر بازارهای خارجی و همچنین انتخابات راست جهوری ایران را 2 عامل تقریبا تاثیرگذار نوسانات بازار سرمایه عنوان و خاطرنشان کرد: ریزش های بزرگ بازار سرمایه به ترتیب در سال های 76، 80، 84، 87، 88 و 92 اتفاق افتاده که همگی در بازه زمانی انتخابات ریاست جهوری به وقوع پیوسته است.
این محقق، پژوهشگر و استاد اقتصاد دانشگاه با اشاره به اینکه در بازار بورس هر صنعتی بیشتر تحریم شود بلافاصله سهام آن صنعت رشد قیمتی مثبتی را تجربه می کند، اظهار کرد: این رفتار برای صنایع نفتی؛ پتروشیمی؛ فولادی و کشتیرانی در چند سال اخیر با توجه به تحریم های دولت آمریکا علیه ایران مصداق داشته و به سرعت خود را نشان داده است.
وی از افزایش نرخ بهره بانکی به عنوان عامل مهارکننده انتظارات تورمی نام برد و اظهار کرد: علاوه بر افزایش بهره بانکی، رشد قیمت های جهانی بازارهای طلا و ارز نیز می تواند بازار داخل ایران را از افسار گسیختگی نجات دهد، زیرا وقتی بازارهای جهانی رکود دارند بازار داخل کشور صعودی می شود.
تقی پور همچنین نقدینگی و رشد پایه پولی را عامل اصلی رشد قیمت ها دانست و اذعان کرد: چرا که این عوامل فشار تقاضا را به شکلی فزاینده بر بازارها خصوصا بازار سرمایه و کالاهای سرمایه ای افزایش می دهد.
این کارشناس و مدرس دانشگاه در حوزه اقتصاد معیار سنجش نرخ ارز را شاخص تورم معرفی کرد و افزود: نرخ ارز همیشه در ایران با تزریق پول و یا کنترل بازار پائین نگه داشته می شود، در غیر این صورت باید ارز فعلی 30 تا 40 درصد بیشتر از قیمت کنونی باشد.

تقی‌پور با پیش‌بینی تداوم روند نسبی رشد شاخص بورس در ماه های پیش رو، تصریح کرد: این روند صعودی برای بازارهای طلا و ارز نیز دور از انتظار نیست، حتی اگر سیاست های بازدارندگی نیز اعمال شود اما با رشد بازار بورس، طلا و ارز و ملک نیز قمیت خود را تعدیل کرده و چنانچه شوکی در آینده نباشد روند صعودی با شیب ملایم ادامه خواهد داشت.
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر تاثیرگذاری انتخابات ریاست جهوری آمریکا در دسامبر بر بازارهای ایران تاکید کرد: قطعا این انتخابات بر بازارهای ایران تاثیر گذار است، اینکه دولت بعدی چه شکلی دارد، بازارهای بین المللی و میزان نقدینگی چه تغییراتی خواهند داشت، تجارت ایران با بازارهای جهانی چه روندی در پیش خواهد گرفت و اینکه تحریم ها ادامه یابد همگی می توانند در نوسانات بازار داخلی تاثیرگذار باشند.
این محقق، پژوهشگر و استاد اقتصاد دانشگاه، در پاسخ به این پرسش که شکاف بین اقشار جامعه تا کجا ادامه خواهد یافت تصریح کرد: هرچه شاخص ثروت یا شاخص کالای سرمایه ای با انتظارات تورمی، حجم نقدینگی و شرایط تحریمی موجود رشد بیشتری کند، بالطبع شکاف ایجاد شده عمیق و پیچیده تر می شود، بنابراین لازم است باب تجارت بازتر شود، تولید افزایش یافته و دلالی ها کاهش یابد تا این شکاف به تدریج ترمیم شود، چراکه ایجاد شکاف طبقاتی سریع رخ داده اما احیا و ترمیم آن به پروسه بسیار طولانی زمان نیز دارد.
تقی پور با تاکید بر اینکه تولید نیازمند تجارت بوده و افزایش تولید داخلی به بازارهای جدید وابسته است خاطرنشان کرد: بازارها و مصارف داخلی کشور اندازه ای محدود و ثابت دارد و حتی امروز با توجه به حجم تورم فعلی کاهش یافته است، بنابراین افزایش تولید نیازمند بازارهای جدید بین المللی برای تحقق به جهش تولید است.
وی به رابطه مستقیم اقتصاد و سیاست بین الملل اشاره کرد و با بیان اینکه کشورها علیرغم اختلافات فی مابین بر سر منافع خود در تجارت رابطه دوستانه دارند اظهار کرد: بازار کشورهای عربی عراق و سوریه و سایر ملل حاشیه ایران و همچنین سرمایه گذاری بر بازارهای آسیا که جمعیت قابل توجه جهان را در خود جای داده اند، می توانند بازارهای مناسبی برای اهداف تجاری ایران باشند.
انتهای پیام