بزرگنمايي:

پیام مازند- ممکن است یکی از برنامه های تمامی افرادی که به مازندران سفر می کنند، دیدن جنگل های سرسبز و یا قدم زدن در سواحل زییای دریای خزر باشد، اما امروزه با توجه به گستردگی و تخصصی شدن گردشگری این احتمالا تنها چیزی نیست که یک گردشگر از سفر رویایی خود در ذهن دارد.
گردشگری مدرن امروز بر اساس تجربه‎گرایی و ارتباط عمیق‎تر با جامعه‎ محلی شکل می گیرد و گردشگر را فعالانه در فعالیت‎ های اقتصادی فرهنگی و همرانی مقصد مشارکت می‎دهد.
سفر در قالب توریسم یا گردشگر دارای ویژگی هایی است که شامل برنامه ریزی پیش از سفر، مشخص کردن اماکن و در نظر گرفتن هزینه سفر، مشخص کردن محل اقامت قبل از سفر، استفاده از امکانات و تفریحات گردشگری مقصد، خرید، مسافرت در قالب تور یا مجموعه باشد.
در حالی که در تعرف پیک‌نیک گفته می شود که یک سفر کوتاه و تفریح آخر هفته به صورت گروهی یا خانوادگی است که در آن معمولاً یک وعده غذایی در خارج از منزل خورده می‌شود. پیک نیک عمدتاً در مناطق سرسبز و داری چشم‌انداز مانند یک پارک، در کنار یک دریاچه یا هرجایی با منظره و طبیعت مطلوب برپا می‌شود.
آمارها نشان می دهد که سالانه حدود 20 میلیون نفر به مازندران سفر می کنند و حدود 60 میلیون شب در این استان اقامت دارند. رقم 20 میلیونی، نه تنها مازندران را در جذب مسافر درون ایران بی رقیب می کند، بلکه حتی همتراز بسیاری از کشور های گردشگر پذیر دنیا قرار می دهد و از بسیاری از آنها هم پیشی می گیرد.
اما سئوال مهم این است که آیا واقعا این جمعیت کثیر که هر تعطیلات آخر هفته یا تعطیلات مناسبتی به مازندران سفر می کنند، گردشگر هستند؟ یا مازندران همچون پارک بزرگی برای گذران آخر هفته پایتخت نشینان یا به اصطلاح پیک نیک و برپا کردن بساط جوجه کباب و در انتها افزودن به قصه پر غصه زباله های این استان است؟
** مازندران گردشگری ندارد
یک کارشناس ارشد جهانگردی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد: اگر خیل عظیم مسافرانی را که هر آخر هفته و تعطیلات به مازندران سرازیر می شوند، گردشگر بنامیم ، هم محاسبه اشتباه کردیم و هم نگاه غلط به موضوع داشته ایم.
دانا یوسفی افزود: متاسفانه نگاه توهمی از گردشگر در فضای گردشگری استان حاکم است که بدون در نظر گرفتن شرایط مازندران و شرایط مردمی که به این استان وارد می شوند، همه را به حساب گردشگر می زنند و همه را با عاریه گرفتن تعریف جهانی گردشگری که بسیار وسیع است گردشگر می نامند.
وی گفت: متاسفانه تعریف جهانی گردشگری تعریفی گسترده نامشخص است که نمی توان برای برنامه ریزی و بررسی در همه جوامع بخصوص در ایران از آن بهره برد، زیرا اگر اینگونه باشد براساس تعریف سازمان جهانی گردشگری فردی که از شیراز برای خرید لوزم فروشگاهش به تهران می آید و یک شب بماند نیز گردشگر است در حالی که در حقیقت، چنین نیست.
این کارشناس گردشگری تاکید کرد: جمعیتی که وارد مازندران می شوند عمدتا مسافرانی هستند که مازندران را مانند پارکی بزرگ و ارزان می بینند.
یوسفی توضیح داد: درست است گفته می شود مسافران در مازندران هزینه می کنند و به این دلیل هم گردشگر نامیده می وشند، ولی واقعیت این است که همه آدم ها وقتی به شهربازی یا پارک شهر خودشان می روید هزینه می کنید، اما گردشگر نیستید و به همین خاطر است که نمی توان گردشگری ایران را با کشورهایی همچون ، ترکیه ، امارات، مالزی و یا کره جنوبی مقایسه کرد چه برسد به کشورهای اروپایی.
این کارشناس گفت: گردشگر باید بر اساس برنامه از پیش تعین شده، برای جست و جوی محیط مقصد گردشگری پیش برود و به تمام ویژگی های فرهنگی و طبیعی مقصد احترام بگذارد و از امکاناتی که برای گردشگر تعبیه شده بهره برداری کند تا برای مقصد آورده اقتصادی داشته باشد.
وی با بیان اینکه مسافرانی که به ویلاهای شخصی و استیجاری مراجعه می کنند، یا در خیابان و پارک می خوابند ، زباله های خود را از خودرو خود پرت یا در محیط زیست و سواحل بی نظیر مازندران رها می کنند، درختان را برای روشن کردن آتش قطع می کنند، هیچ احترامی برای فرهنگ بومی و سنتی استان قائل نیستند و بیشتر به مثابه مهاجم فرهنگی عمل می کنند.
یوسفی گفت: برای ایجاد صنعت گردشگری و توریسم مبتنی بر شاخصه های علمی و جهانی آن باید گردشگری در تمامی حوزه های دریایی، بوم گردی، تاریخی و هنری در قالب یک بسته تعریف و اجرا شود.
وی افزود: باید با برنامه ریزی از نهادهای مدیریتی تا آژانس های مسافرتی، فضایی متنوع ، همراه با بسته کامل گردشگری از مبدا تا مقصد و همچنین برعکس، قیمت های متفاوت و با برخورداری با حمل و نقل گردشگرانه ایجاد شود که بتوان تفریح را به گردشگری تبدیل کرد.
او تاکید کرد: لازمه رهایی از مسافرت تفریح و پیک نیک محور و حرکت به سمت توریسم محوری، تمرکز همه دستگاهها از شهرداری تا نهادهای مربوط و کمتر مربوط برای ایجاد نگاهی واحد است تا از رفتار و طرحی متناسب با گردشگری برنامه ریزی و اجرا شود.
کارشناس جهادنگری با بیان اینکه امنیت روانی و آرامش و هزینه از مهم ترین فاکتور های گردشگری هستند، گفت: الگوبرداری از تجربیات کشورهای صاحبنام در گردشگری مانند ترکیه و چین و دیگر کشور ها می تواند برای ما کمک کار باشد.
یوسفی تقویت آژانس های مسافرتی و گردشگری و محوریت آنها در جذب گردشگر را از مهم ترین اقدامات اولیه برای ایجاد گردشگری دانست.
** بستر گردشگر پذیری در مازندران آماده نیست
مریم کلهر از دانشجویان همدانی مقطع ارشد جهان گردی در دانشگاه مازندران هم گفت: می توان درباره گردشگر بودن و یا نبودن مسافران در مازندران صحبت های مختلف کرد، اما باید پذیرفت که این استان از حداقل زیرساخت های جذب گردشگر برخوردار نیست.
وی افزود: مطمئنان باید میان گردشگری در کشورهایی مانند ترکیه ، روسیه یا فرانسه تفاوت قائل شد ، برای این که مازندران حتی به مانند استان هایی مانند اصفهان و شیراز و یا کیش نتوانسته در گردشگری موفق باشد.
کلهر با بیان اینکه مازندران حتی به اندازه نیمی از هتل های جزیره کیش هتل ندارد در حالی که کیش به زحمت به اندازه یکی از شهرهای استان می شود، افزود: در مازندران پدیده هایی همچون چادر خوابی، مسافر پذیری به جای گردشگر پذیری، ویلا خوابی و ویلا سازی، مهاجرت و مسائل دیگر رواج دارد که در تعارض با گردشگری است.
کارشناس ارشد جهانگردی این مسائل را ناشی از 2 عامل نزدیکی به پایتخت کشور و دسترسی ارزان بخش زیادی از جمعیت کشور به این استان و همچنین فقدان محوریت گردشگری در مدیریت استان دانست.
وی توضیح داد: بهای ارزان ویلا سازی و ویلا خوابی نسبت به هزینه سرسام آور هتل ها در مازندران، بهره برداری رایگان و شخصی از طبیعت استان به جای تور گردی و همچنین نگاه پیک نیک گونه به مازندران نتیجه دسترسی آسان و بی برنامه به مازندران است.
کلهر گفت: اکثر زیر ساخت های تفریحی و سرگرمی در استان شخصی و بی برنامه است و هیچ ارتباط و تمرکزی در میان آنها برای فراهم کردن یک بسته گردشگر پذیر وجود ندارد.
وی افزود: اگر چه مازندران از نظر ظرفیت شبیه استان آنتالیا در ترکیه است، اما از زاویه گردشگری همچون کلکته هند، از مدیریت گردشگری تا نظارت و همچنین برنامه ریزی آشفته است.
کلهر بیان کرد: زمانی می توانیم صحبت از جذب گردشگر در مازندران کنیم که برای گردشگری برنامه و مدیریت و زیرساخت داشته باشیم.
این کارشناس تاکید کرد: نه تنها هتل های مازندران به اندازه مهمانان مازندران باید افزایش یابد، بلکه افزایش هتل باید بر اساس نیاز گردشگر تعریف شود و صرفا پنج ستاره بودن آن مشکلی را حل نخواهد کرد.
وی با اشاره به اینکه کیفیت هتل ها هم باید با ستاره ها و قیمت های آنان همخوانی داشته باشد، افزود: برنامه ریزی های گردشگری باید به گونه ای باشد که بساط ویلا سازی و ویلا خوابی و چادر خوابی برچیده شده و مسافر مازندران را فقط یک ساحل نبیند.
کلهر گفت: سیستم حمل و نقل عمومی از قطار، مترو ، اتوبوس و فرودگاهها در درون شهر و خارج از شهر های مازندران باید بر اساس خدمات به گردشگری برنامه ریزی و اداره شود.
**گردشگری اولویت استان مازندران نیست
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری مازندران هم گفت: متاسفانه مازندران با ظرفیت های گردشگری بی شمار و بی نظیر الویت اصلی استان در بحث توسعه و اقتصاد نیست.
مهران حسنی با بیان اینکه بخشی از اقتصاد مردم مازندران از طریق مسافران تامین می شود، افزود: گردشگری در مازندران بعد از کشاورزی و صنعت در اولویت سوم قرار دارد که راضی کننده نیست.
وی تاکید کرد: تا زمانی که گردشگر و گردشگری محور توسعه قرار نگیرد نمی توان انتظار گردشگری صنعتی و بی عیب و نقص داشت.
حسنی علت این موضوع را خارج از پاسخ گویی گردشگری استان مازندران دانست و افزود: اولویت بندی بخش های توسعه ای با مدیریت کلان استان است .
** مسافرت بی برنامه، سد راه صنعت گردشگری
معاون گردشگری میراث فرهنگی مازندران یکی از دیگر مشکلات استان را فقدان برنامه ریزی مسافران از مبدا سفر دانست و گفت: نزدیکی بیش از حد به پایتخت کشور با جمعیت بیش از 10 میلیونی ، علت اصلی مسافرت بی برنامه یا غیر گردشگری است.
حسنی همچنین به زیرساخت های استان مازندران اشاره کرد و افزود: ظرفیت تخت استان مازندران برای اقامت مسافران حدود یک میلیون و 200 هزار تخت است که از این تعداد فقط 58 هزار عدد از آنها رسمی هستند که شامل هتل ، متل ، بوم گردی، مجموعه های مهمان پذیر است.
وی گفت : همین تعداد فضای رسمی نیز با میانگین 58 درصد در طول سال پر می شود که ریشه در کیفیت ناکافی، پراکندگی نامناسب، قیمت انعطاف ناپذیر همتراز با تنوع اقتصادی گردشگران و فقدان برنامه ریزی برای گردشگر پذیری در فصول سرد سال دارد.