بزرگنمايي:

پیام مازند - ساری- التهابات چند ماهه اخیر در بازار خرید و فروش مایحتاج عمومی سبد خانوار ناشی از خریدهای هیجانی که با موج سواری سودجویان همراه بود، باعث افزایش چند برابری قیمت برخی کالا و خدمات شد.
به گزارش خبرنگار ایرنا، اگرچه این التهاب بازار و چندین برابر شدن قیمت کالا و اجناس در اندک زمان ناشی از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و اعلام تحریم بر علیه کشورمان که همزمان با افزایش نرخ ارز به خصوص دلار بود، ولی کارشناسان اقتصادی این التهاب را ناشی از ساختار نامناسب اقتصادی در جامعه و بی اعتمادی مردم به آن می دانند.
*** نمونه خرید هیجانی و موج سواری سودجویان در بازار
نمونه خریدهای هیجانی در مازندران را می توان به مرغ کشتار روز در پیش از سال نو شاهد مثال آورد به گونه ای که با وجود توزیع چندین برابر نیاز روزانه این مواد پروتئینی در بازار، کاهش در روند قیمتی آن به دلیل هجوم مردم به خرید احساس نشد.
طبق گزارش رسمی میانگین مصرف مرغ کشتار روز در مازندران 110 تا 120 تن است که در پیش از سال جدید میزان توزیع مرغ دولتی با نرخ مصوب 115 هزار ریال تا 320 تن در روز رسید، ولی با این وجود نه کاهشی در تقاضا وجود داشت و نه قیمت ها تعدیل شدند.
*** تثبیت نسبی در بازار
بررسی میدانی از بازار اینروزها در استان مازندران نشان می دهد که با فروکش کردن خرید هیجانی از اوایل اردیبهشت ماه سال جاری تاکنون قیمت مرغ و برخی از اجناس دیگر سبد خانوار در مازندران به نرخ مصوب و بعضا پایین تر از آن رسید و قیمت گوشت قرمز نیز حدود 10 درصد نسبت به قبل کاهش یافت.
*** ضعف نظارت و بی اعتمادی
کارشناسان اقتصادی خرید هیجانی در بازار را ناشی از نبود اعتماد نسبت به قیمت ها به دلیل برخی تجربیات گذشته،ضعف در حوزه نظارتی و بی اعتمادی به وعده های مسوولین می دانند.
این کارشناسان فروکش کردن خرید هیجانی در بازار را در گرو اعتماد سازی در بین مردم و تحقق وعده های برخورد با متخلفان با نمود عینی کاهش قیمت ها در بازار می دانند.
ایمان زارعی کارشناس اقتصادی در مازندران خرید هیجانی واکنش جامعه به عدم اعتماد به مسولان با پس زمینه تجربه گذشته ای می داند که از ساختار نامناسب اقتصادی کشور نشات می گیرد.
این کارشناس اقتصادی می گوید: وقتی درسال های قبل 90 تا 91 هر روز قیمت کالا و خدمات در بازار حتی در بخش دولتی( خودرو) افزایش می یافت و وعده مسوولان مبنی بر کاهش نیز نتوانست محقق شود، برگشت مجدد این هیجان در بازار پس از افزایش دلار از سال گذشته به دلیل پس زمینه قبلی امری طبیعی و قابل پیش بینی بود.
وی اضافه کرد: مسوولان برای جلوگیری از کاهش خرید هیجانی و افزایش یکباره قیمت ها باید پیش از خروج آمریکا از برجام و افزایش نرخ دلار سازو کار مناسب برای تنظیم بازار را اجرا می کردند تا مردم به اطمینان خاطر برسند.
زارعی گفت: خرید هیجانی بیشتر از ناحیه خانوارهای با درآمد ثابتی انجام شد که به زعم آنها این افزایش قیمت های احتمالی زندگی آنها را با مشکل مواجه می کرد و به دلیل نداشتن اعتماد به مسوولان و آن هم براساس تجربیات گذشته ، هشدارهای مسوولان را جدی نگرفتند.
وی مشکل فرهنگی و نبود اطلاع رسانی درست از سوی مسوولان را عامل دیگری برای خرید های هیجانی می داند.
***خرید هیجانی نتیجه بی اعتمادی به ساختار اقتصادی
یک جامعه شناس مازنی خرید هیجانی را ناشی از بی اعتمادی به ساختار اقتصادی، فرهنگ اجتماعی و عادات مصرفی موجود در جامعه مرتبط می داند و معتقد است که این روند در هیچ جای دنیا مشابهی ندارد.
دکتر ابراهیم اندرخورا به خبرنگار ایرنا گفت: به عنوان مثال وقتی در کشوری قیمت یک کالا افزایش می یابد، قیمت به دلیل کاهش مصرف روند نزولی می یابد و تا حد زیادی تعادل در بازار ایجاد می شود و در ایران با وجود چند برابر شدن قیمت ها باز هم در مصرف کاهشی ملاحظه نمی شود و بلکه روند افزایشی به خود می گیرد.
وی این روند را ناشی از بی اعتمادی اجتماعی می داند که ریشه در نارضایتی مردم به ساختار نامناسب اقتصادی، اشاعه فساد و عدم پاسخگویی مسوولان دارد.
وی اضافه کرد: مسوولان به جای اعتماد سازی، مصرف با توزیع اجناس دولتی در بازار برای غلبه بر قیمت ها تحریک کردند و با این وجود نیز کاهش قیمتی در بازار رخ نداد.
وی راهکار غلبه بر خرید های هیجانی و موج سواری در بازار را حاکم شدن اخلاق ، تقویت باورهای مردم و رضایتمندی آنها ، ایجاد سیستم مناسب پاسخگویی منطقی و شفاف به مردم و نظارت جدی همراه با برخورد شدید با متخلفان می داند.
این جامعه شناس می گوید: تا زمانی که این اعتماد سازی در جامعه از سوی مسوولان صورت نگیرد، نمی توان انتظار داشت که موج سواری در بازار ما ( خرید هیجانی) روند کاهشی داشته باشد و هر چند سال می تواند با افزایش برخی مولفه ها از جمله دلار تکرار شود.
6982/1899