بزرگنمايي:

پیام مازند - ساری - اگر چه نبود تقاضا، واردات و مهاجرت روستائیان از مهم ترین عوامل رکود صنعت نوغانداری در مازندران ذکر شده است، اما هنوز افرادی به دلیل علاقه مندی به این رشته در برخی روستاهای مازندران به این حرفه مشغول هستند.

براساس آمارها، میزان توزیع جعبه کرم ابریشم در مازندران در دهه 80 بیش از 18 هزار جعبه بود، این درحالی است که اکنون به یک هزار و 800 جعبه رسیده که مهمترین عوامل کاهش ، دلایلی همچون واردات بی رویه پیله و ابریشم، نبود مشتری به علت گرانی تولید داخلی و مهاجرت برخی روستائیان علاقه مند به این حرفه به شهر است.
مقبوله غلامی از نوغانداران در روستای قادیکلای بزرگ قائمشهر به خبرنگار ایرنا گفت: از کودکی به نوغانداری مشغول بوده ام، در زمان های گذشته در هر خانه ای از روستاهای قائمشهر، زنان به صورت سنتی به این کار اشتغال داشتند.
وی با بیان اینکه در هر باغی برای غذای کرم ابریشم درخت توت وجود داشت، افزود: اما هم اکنون به دلیل نبود حمایت، روستائیان درختان توت خود را قطع کرده اند و به حرفه دیگری مشغول شده اند.
این بانوی قائمشهری با بیان اینکه اکنون نوغانداری در روستاها به صورت محدود انجام می شود، خواستار توجه به این صنعت شد.
یکی دیگر از بانوان روستای آهنگرکلا بیشه سر که تقریبا چهل سال به این کار مشغول است به خبرنگار ایرنا گفت: در قدم اول برای نوغانداری با پرورش کرم ابریشم در اتاق منزلم شروع کردم.
مریم کیانی با بیان اینکه فروش سال اول از این راه خوب بوده، بیان کرد: به دلیل فروش خوب از انباری منزلم برای نوغانداری استفاده کردم.
وی گفت: چند سالی است به دلیل نبود تقاضا، این صنعت خوابیده است، اما بنده به دلیل علاقه مندی به این کار به پرورش یک جعبه کرم ابریشم در طول سال نیز راضی هستم.
** زمان نوغانداری
نوغانداری در مازندران یک شغل جانبی و مکمل در کنار سایر مشاغل سنتی است که در اقتصاد خانوارهای روستایی نقش آفرینی می کند.
زمان نوغانداری در فصل بهار با رشد درختان توت آغاز و نهایت تا 30 خرداد که تمامی پیله ها جمع اوری شود ادامه دارد. کل فعالیت در 40 روز است که روزهای 27 الی 38 روز دوران لاروی است که در این مرحله کرم صرفا برای تغذیه خود از برگ توت استفاده می کند.
ابریشمی که از پیله استخراج می شود در 95 درصد تک محصوله برای بافت پشم ابریشم است و 5 درصد دیگر مثلا در برخی مناطق چون قاسم آباد ، رامسر و مینودشت خود کشاورز ابریشم کشی می کند و از ابریشم برای درست کردن پارچه های قدیمی استفاده تا از این پارچه ها و دستمال ها برای پخش کردن در مراسم استفاده کنند.
** کاهش نوغانداری در مازندارن
رئیس اداره توسعه نوغانداری مازندران در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه میزان توزیع کرم ابریشم در دهه 80 در استان بالغ بر 18 هزار جعبه بوده گفت : این در حالی است که هم اکنون به یک هزار و 800 جعبه رسیده است .
وی با بیان اینکه در گذشته به دلیل میزان کرم ابریشم تولید شده تولید و تقاضا هم بالا بود ، افزود : کشاورز هم رغبت بیشتری برای این کار داشته و حتی به دلیل قیمت بالای نخ ابریشم هنگامی که قیمت بازار جهانی برای فروش نخ بالا می رفت نخ تولیدی اش را به فروش می رساند.
مناف شوکت جلیل ادامه داد: اما هم اکنون کشاورز درصدد است تا به دلیل نبود تقاضا تنها تخم نوغان خود را به فروش برساند.
رئیس اداره نوغانداری مازندران دلایل کاهش مقدار تولیدرا واردات بی رویه پیله و ابریشم ، قاچاق و مهاجرت روستائیان به شهر اعلام کرد.
شوکت جلیل از بی رغبتی جوانان نسبت به این کار اشاره کرد و گفت : نوغانداری توسط برخی روستائیان که شغل آباواجدادیشان بوده دنبال می شود.
**بهتر شدن وضعیت نرخ تضمینی نسبت به سال های گذشته
رئیس اداره توسعه نوغانداری مازندران با اعلام اینکه درچند سال اخیر وضعیت نرخ تضمینی پیله نسبت به سال های گذشته بهتر شده است ، تصریح کرد : قبل از این نرخ تضمینی پیله با بازار هم خوانی نداشته است و کشاورز دلسرد می شد.
شوکت جلیل با اشاره به اینکه برای پیله ابریشم هر ساله دولت براساس معیارها نرخ تضمینی را تعیین و ابلاغ می کند ، افزود: نرخ تضمینی پیله ابریشم امسال نسبت به سال گذشته 9 درصدی افزایش یافته ویک کیلو پیله تر 18 هزار و 104 تومان خریداری می شود .
رئیس اداره توسعه نوغانداری مازندران با بیان اینکه خوشبختانه از سال 92 تاکنون قیمت پیله در بازار بهتر از نرخ تضمینی بوده است ، افزود : تمامی پیله های تر توسط تاجران و بازاریان پیله و ابریشم با نرخ ازاد و بیشتر از نرخ تضمینی خریداری می شود.
وی همچنین به وجود برخی کارخانه ها برای خرید چوب درخت توت خبر داد و گفت : این امر باعث شد تا روستائیان قبل از زمان موعود درختان قدیمی را قطع کنند.
شوکت جلیل گفت : در چند سال اخیر تولید نهال توت به صورت رایگان از طرف دولت تکثیر و در اختیار کشاورز قرار می گیرد.
رئیس اداره توسعه نوغانداری مازندران با بیان اینکه قیمت یک جعبه تخم نوغان 100 هزار تومان برای دولت هزینه دارد ، افزود : از این میزان هفت هزار و 500 تومان را کشاورز متقبل می شود و مابقی را دولت از طریق یارانه پرداخت می کند.
وی حمایت دیگر دولت را بیمه کرم ابریشم کشاورزان اعلام کرد که نصف قیمت را دولت پرداخت می کند.
شوکت جلیل مراحل پرورش کرم ابریشم را شامل تخم ، لارو ، شفیله و پروانه کرم ابریشم اعلام کرد : تخم نوغانی که در اختیار کشاورز قرار می گیرد 10 الی 11 روز طول می کشد تا تخم تکثیر شود و در هر جعبه اصولا 22 تا 24 هزار تخم قرار می گیرد.
وی توضیح داد : در مرحله تلفیق اصولا کارگر بر نیست و هر جعبه نوغان را در دمای 25 تا 24 درجه و رطوبت 70 تا 80 درصد تلفیق می شود و مرحله لارو 27 تا 30 روز با توجه به شرایط آب و هوایی طول می کشد .
رئیس اداره توسعه نوغانداری مازندران با بیان اینکه در این مدت یک جعبه کرم ابریشم حدود 600 کیلوگرم برگ خالص توت می خورد ، افزود : از هر جعبه حدودا 30 تا 35 کیلوگرم پیله برداشت می شود.
** توزیع یک هزار و 805 جعبه کرم ابریشم در مازندران
رئیس اداره توسعه نوغانداری مازندران با بیان اینکه در سال جاری یک هزار و 805 جعبه کرم ابریشم در بین کشاورزان توزیع شده است ، افزود : در استان مازندران تعداد نوغانداران یک هزارو 200 نفر هستند .
وی گفت که بیشترین فعالیت نوغانداران در استان مازندران در بندپی شرقی ، بابلکنار ، لفور شهرستان سوادکوه شمالی ، قائمشهر ، ساری و رامسر است.
به گفته شوکت جلیل 90 درصد از توزیع تخم نوغان در شهرستان های بابل و سوادکوه شمالی انجام می شود؛ این درحالی است که تا چهار سال پیش کارگاه تولید تخم نوغان در شهرستان قائمشهر بوده است.
** تکثیر نهال توت در آهنگر کلا بیشه سر قائمشهر
رئیس اداره توسعه نوغانداری مازندران با بیان اینکه اداره نوغانداری استان دارای یک توتستان به معنای واقعی است ، گفت : این مزرعه حدود سه سال پیش در مرکز توسعه نوغانداری مازندران در روستای آهنگرکلای بیشه سر شهرستان قائمشهر راه اندازی شده است.
مناف شوکت جلیل با بیان اینکه از 10 هکتار زمین ، 6 هکتار آن به درختان توت اختصاص یافته است ، افزود : این مزرعه برای تولید نهال قلم توت اصلاح شده و تکثیر نهال است که در سال شاهد استخراج حدود 700 هزار قلمه از این توتستان هستیم .
فصل قلمه گیری اوایل بهمن ماه هنگامی که هیچ برگی در درخت توت نباشد انجام می شود و تقریبا 3 سالی طول می کشد تا یک درخت توت به بهره برداری برسد.
وی با بیان اینکه هنگامی که قلمه تبدیل به نهال شود افرادی برای شرکت در مزایده و خرید نهال شرکت می کنند ، افزود : این مزایده با نظارت کارشناسان این اداره انجام می شود تا قلمه تحویل داده شده به افراد برنده ، منجر به خزانه گیری شود.
رئیس اداره توسعه نوغانداری مازندران با بیان اینکه توسعه صنعت نوغانداری نیازمند گسترش باغ توت است ، گفت : نهال اصلاح شده اصولا باعث بالا رفتن راندمان می شود تا میزان برگ تولید شده در درخت برای غذای کرم ابریشم افزایش یابد .
** 475 هکتار توتستان در استان مازندران
رئیس اداره توسعه نوغانداری مازندران با بیان اینکه در استان ،توتستان به معنای واقعی نداریم ، افزود : در کل استان مازندران 475 هکتار توتستان وجود دارد که برای تامین ماده غذایی کرم ابریشم از ان استفاده می شود.
شوکت جلیل با اشاره به اینکه متاسفانه از توتستان هابه نحو احسن استفاده نمی شود ، افزود : به هرحال اگر کشاورزان از این توتستان ها به نحو بهینه استفاده کنند ؛ پرورش کرم ابریشم به سه هزار جعبه در مازندران خواهد رسید.
خبرنگار : مونا معینی کوچکسرائی**انتشا ردهنده: محسن حسن نیا
7334/1899