پیام مازند - مسجد لزربن یکی از آثار بسیار قدیمی روستای تنکابن بوده که به همراه حوزه علمیه قدمتی بیش از 150 سال دارد، از بنای حوزه علمیه امروز اثری بر جای نمانده اما بخش اعظمی از مسجد قدیمی روستا هنوز پابرجاست و علیرغم قدمت تاریخی هنوز به ثبت آثار ملی نرسیده است. بخش جنوبی از بین رفته مسجد اما با بی‌سلیقگی تمام، توسط اهالی و مسوولان مربوطه به مسجدی بزرگ و جدید تبدیل شده و اکنون مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ساخت اولیه مسجد به سده 12 خورشیدی و هم زمان با حیات ملامحمدرحیم خلعتبری تنکابنی بازمی گردد که توسط وی بنیان نهاده شد. یکی از کارشناسان اداره میراث فرهنگی شهرستان تنکابن قدمت این مسجدی به قدمت نهضت جنگل در تنکابن را با توجه به مصالح بکار رفته در آن اعم از کاه و گل، ساروج، نوع پی سنگی و حکاکی سرستون های چوبی سقف بین 200 تا 250 سال پیش تخمین می زند. این مسجد تاریخی بعدها توسط شیخ نورالدین خلعتبری فرزند ملامحمدرحیم مورد مرمت اولیه قرار گرفت و مجددا در 70 سال پیش توسط اهالی منطقه، سقف چوبی بنا با حلب تعویض شده و نماهای بیرونی و حیاط به محدوده مسجد اضافه شد. سپس در سال 1372 خورشیدی توسط هیات امنا وقت، داخل سقف با لمبه های چوبی تزئین و ستون چوبی داخل جای خود را به 3ستون بتونی با اندکی گچکاری و رنگ آمیزی داد و کف مسجد نیز با موزاییک پوشانده شد.
محمدحسین میرابوطالبی عضو هیات علمی گروه فلسفه دانشگاه گیلان قدمت این اثر را به اوایل دوره قاجار نسبت داد . این مسجد با طاقچه‌های مدور و مصالح موجود و ستون‌های چوبی حکاکی شده توسط ملامحمدرحیم خلعتبری به همراه یک حمام قدیمی و بازارچه محلی در روستای لزربن بنیان نهاده شد و حتی زمین ملک دارای صیغه مسجد بوده و متبرک است. در کتب گوناگونی نظیر کتاب خاندان علامه، میرزا کوچک خان سردار جنگل و دیگر کتب تاریخی تنکابن بر محوریت روستای لزربن تاکید شده و بسیاری از رجال سیاسی و روحانیت مبارز از این منطقه برخاسته اند.
منطقه لزربن به علت دسترسی مناسب مرکزیت یافت و تا اکنون مسیرهای متعددی برای دسترسی به روستای لزربن وجود دارد که از سمت شرق به شهر تنکابن، از غرب به شهرستان رامسر و از جنوب نیز به منطقه شیرود ارتباط دارد وجود سه قبر در داخل مسجد اشاره شده که هر یک قبور را به علمایی نسبت دادند. اما، در بیان قطعیت آن تردید وجود دارد.
بنا بر گفته های حجت الاسلام حاج شیخ یعقوب شیخ الاسلامی، امام جماعت سابقه مسجد لزربن، پس از ترمیم مسجد در 70 سال پیش، مزار ملامحمدرحیم در زیر بنای کف مدفون شد مضاف بر اینکه در دوره پهلوی به خصوص رضاشاه، طلاب و علمای دین منفور بوده و حتی پس از فوت، ایشان بسیار ساده دفن شده و قبرشان مشخص و واضح نبود. حجت الاسلام شیخ الاسلامی با بیان اینکه حوزه علمیه روستای لزربن در زمان این مجتهد بزرگ تا 80 طلبه داشت از اقدام برخی افراد مبنی بر تخریب مسجد سخن گفت و تاکید کرد: این بنای مذهبی و تاریخی چندین بار در هنگامه تخریب قرار گرفت. اما، هر بار بنا به دلایلی نامعلوم تخریب بنا محقق نشد، چون هرکسی که اقدام به تخریب می کرد یا خود از دنیا رفته یا با دیدن کابوس های وحتشناک از تخریب صرفنظر می کرد و این یکی از دلایل اخلاص بانی مسجد لزربن است. با اشاره به اینکه فرزندان ملامحمدرحیم زمین های متعلق به پدر که شامل مسجد و بازار و برخی حاشیه آن بود را وقف کردند، این عالم ربانی دارای کتب و تالیفات متعددی بود که پس از تبعید و زندانی شدن فرزندانش مستندی در دست نیست، ضمن اینکه گفتنی است 2 تن از پسران ملارحیم بنام های میرزا یحیی و نورالدین در صحن اتابکی حضرت فاطمه معصومه (س) به خاک سپرده شدند.
