چاپ

پیام مازند - در حالیکه 73 اثر دستی مازندران نشان مرغوبیت و اصالت ملی و بین‌المللی دریافت کرده‌اند ، برخی از این هنرها به‌جای توسعه و رونق، به فراموشی سپرده‌شده‌اند.

نشان مرغوبیت صنایع‌دستی در سال 2001 به‌صورت مشترک توسط سازمان یونسکو و انجمن توسعه و ترویج صنایع‌دستی پایه‌گذاری شد و هدف از آن حمایت از صنایع‌دستی و اشتغال‌زایی بیشتر است که در آسیا این نشان با همکاری سازمان‌های منطقه‌ای برای ارزیابی و کارشناسی ارائه می‌شود.
ایجاد استانداردهای دقیق مرغوبیت در صنایع‌دستی، ترویج نوآوری، ارائه خدمات آموزشی و پشتیبانی، ایجاد فرصت‌های جدید برای تأمین پایدار ازجمله اهداف نشان مرغوبیت است. به‌کارگیری مواد اولیه مرغوب، سطح بالایی از تکنیک و توجه ویژه به ظرایف در امر تولید، اصالت، بیان هویت فرهنگی و ارزش‌های زیباشناختی سنتی، نوآوری و قابلیت بازیابی از معیارهای ارزیابی است.
مهر اصالت با آنکه مهم‌ترین برنامه یونسکو در حمایت از تولیدکنندگان صنایع‌دستی است اما برخی از دریافت‌کنندگان این نشان در مازندران فراموش و به حال خود رهاشده‌اند.
مائده واخیده که سال‌ها در زمینه هنرهای چوبی مشغول فعالیت است و در سال 92 موفق به دریافت نشان ملی در زمینه هنرهای چوبی شد گفت: هنرهای چوبی گرایش‌های متفاوتی مانند منبت، معرق، خراطی، زیورآلات و ظروف چوبی و غیره را شامل می‌شود.
وی افزود: در ساخت زیورآلات چوبی معرق موفق به دریافت مهر اصالت شده‌ام و در اثر تولیدی از 12 چوب متفاوت با رنگ‌های طبیعی استفاده کرده‌ام.

حمایت‌ها فقط در قالب معنوی و شرکت در نمایشگاه‌ها بوده و حمایت مادی از هنرمندان دارای مهر اصالت صورت نمی‌گیرد
وی که در طراحی زیورآلات چوبی از نقوش ایرانی و سنتی الهام گرفته است و سال‌ها در رشته صنایع‌دستی و تدریس اشتغال دارد، درباره حمایت میراث فرهنگی پس از دریافت مهر اصالت گفت: حمایت‌ها فقط در قالب معنوی و شرکت در نمایشگاه‌ها بوده و حمایت مادی از هنرمندان دارای مهر اصالت صورت نمی‌گیرد.
واخیده در پاسخ به سؤالی در مورد شیوه‌های جلوگیری از فراموشی رشته‌های اصیل و بومی صنایع‌دستی بر لزوم احیای این رشته‌ها تأکید کرد و گفت: این رشته‌های اصیل و سنتی با توجه به نیاز و کاربرد کنونی جامعه باید احیا شوند.
این هنرمند دارای مهر اصالت صنایع‌دستی با اظهار اینکه زیورآلات بیشتر مختص قشر جوان است تصریح کرد: طرح و نقوش زیورآلات باید به‌گونه‌ای باشد که موردپسند جوانان و دارای کاربرد در جامعه باشد.
رؤیا واحدی از دیگر هنرمندان صنایع‌دستی که در شهرستان بابل در زمینه چهل‌تکه دوزی فعالیت دارد و دو نشان ملی مهر اصالت و یک نشان بین‌المللی یونسکو دریافت کرده است نیز می‌گوید: یک‌بار فقط برای دریافت مهر اصالت شرکت کردم و موفق به دریافت نشان‌ها شدم.
وی با اظهار اینکه آثار شرکت‌کننده برای دریافت مهر اصالت باید بومی و سنتی باشد گفت: مهر اصالت بین‌المللی از سوی داوران خارجی داوری می‌شود و طرح و نقش چهل تیکه دوزی به نام باغچه مادربزرگ مربوط به آجیده دوزی دوره هخامنشی بوده و موفق به دریافت نشان ملی و بین‌المللی شده است.
این هنرمند و بانوی کارآفرین نمونه مازندران بابیان اینکه چهل تیکه دوزی دارای قدمتی همپای نساجی مازندران است اظهار داشت: در حال حاضر برای ترویج چهل تیکه دوزی به آموزش و تدریس می‌پردازم. این هنر در طایفه ما سابقه 127 ساله دارد و سه نسل شامل مادربزرگ، مادر و من در این حرفه فعالیت داریم.

واحدی با اظهار اینکه چهل تیکه دوزی در حال حاضر اقتصادی و کاربردی شده است درباره حمایت‌های پس از دریافت مهر اصالت عنوان کرد: دریافت مهر اصالت تأثیر چندانی در حمایت و پشتیبانی نداشته است و فقط برای برگزاری همایش‌ها و دادن بیلان و آمار، تقاضا می‌کنند گواهینامه مهر اصالت را ارائه دهم.
دریافت مهر اصالت تأثیر چندانی در حمایت و پشتیبانی نداشته است و فقط برای برگزاری همایش‌ها و دادن بیلان و آمار، تقاضا می‌کنند گواهینامه مهر اصالت را ارائه دهم
این هنرمند چهل تیکه دوزی با بیان اینکه متأسفانه استفاده ابزاری از هنرمندان و هنرهای دارای مهر اصالت می‌شود گفت: این در حالی است که یونسکو مزایای زیادی را برای هنرمندان این رشته‌ها در نظر گرفته است.
فاطمه طاهری از دیگر هنرمندانی است که در عرصه نساجی سابقه فعالیت بیش از 20 ساله دارد و با آنکه هنر نساجی سنتی را نزد مادرش فراگرفته اما در سال 96 موفق به دریافت نشان ملی شده است و می‌گوید: دریافت این نشان ملی تاکنون برایم ثمر و فایده‌ای نداشته است.
وی می‌گوید: هنوز از مزایای دریافت مهر اصالت بهره‌مند نشده‌ام و پس از دریافت سفارش از مشتری نسبت به تولید آن اقدام می‌کنم، به ازای بافت هر گلیمچه دو متری که توسط واسطه سفارش داده می‌شود 50 هزار تومان دستمزد دریافت می‌کنم و نمی‌دانم چقدر این اثر تولیدی به فروش می‌رسد.
در حال حاضر حدود 73 اثر تولیدی و دستی مازندران نشان ملی و بین‌المللی اصالت را دریافت کرده‌اند و به گفته معاون صنایع‌دستی میراث فرهنگی مازندران، از این تعداد 54 نشان، مهر اصالت ملی و 19 اثر مهر اصالت بین‌المللی دریافت کرده‌اند.

حسین ایزدی با اشاره به مزایای دریافت نشان اصالت می‌گوید: هنرمندان می‌توانند از تسهیلات میراث فرهنگی برای ترویج هنر و کالای خود استفاده کنند و در نمایشگاه‌های صنایع‌دستی نیز غرفه به‌صورت رایگان به آنان واگذار می‌شود.
وی افزود: همچنین قانونی در حال تصویب است که هنرمندان دارای مهر اصالت جهانی سالانه از مزایایی بهره‌مند شوند و این طرح به‌زودی ابلاغ و عملیاتی می‌شود.
معاون صنایع‌دستی میراث فرهنگی مازندران در پاسخ به اینکه مهر اصالت چقدر می‌تواند در احیای رشته‌های فراموش‌شده نقش داشته باشد گفت: وقتی هنری مهر اصالت دریافت کرد باید نسبت به حفظ و جلوگیری از منسوخ شدن آن تلاش کرد زیرا فراموشی و نسخ آن سبب می‌شود تا ما را زیر سوال ببرند.
ایزدی عنوان کرد: برای احیای رشته‌های در حال انقراض، مهر اصالت دریافت می‌شود و برنامه این است که به سمت توسعه این رشته‌ها پیش رویم.
وی با بیان اینکه نمدمالی از جمله رشته‌هایی است که مهر اصالت دریافت کرده است، افزود: هرچند پدر نمدمالی که اهل رامسر بود فوت کرد اما شاهد توسعه این رشته در دیگر مناطق ازجمله بابل و غیره هستیم.

مهر اصالت گواهینامه‌ای است که از طرف دفاتر منطقه‌ای یونسکو به صنایع‌دستی اصیل و با کیفیت هنرمندان و صنعتگران اعطا می‌شود و هدف از آن حفظ، احیا و تداوم فعالیت‌ها، حرفه‌ها و ارزش‌های بومی و سنتی تعریف شده است. آثار کسانی که موفق به دریافت مهر اصالت می‌شوند با اسم و امضای هنرمند در جهان شناخته می‌شود.
انسیه خلیلی در رشته نساجی سنتی، عبدالله گلرد در رشته لاک تراشی، هادی امیری در رشته هنرهای شیشه، یحیی شاه نظری در رشته نمدمالی، حسن زاهدی در رشته خراطی، زینب خدامی در رشته لاک تراشی از جمله هنرمندانی هستند که موفق به دریافت نشان ملی و بین‌المللی و مهر اصالت شده‌اند.